การใช้งานเลนส์โปรเกรสซีฟครั้งแรกต้องรู้อะไรบ้าง?

สำหรับผู้ที่เริ่มสวมใส่แว่นโปรเกรสซีฟใหม่ ๆ หลายคนอาจรู้สึกว่าภาพมุมข้างมีบิดเบือนบ้าง หรือเวลามองใกล้-ไกลต้องปรับสายตาใหม่เล็กน้อย ซึ่งทั้งหมดเป็นเรื่องปกติของการปรับตัวให้เข้ากับเลนส์ประเภทนี้ โดยเฉพาะผู้ที่เริ่มใช้ Progressive lens ครั้งแรก มักต้องใช้เวลาในการเรียนรู้วิธีมองผ่านแต่ละโซนของเลนส์อย่างถูกต้อง บทความนี้ทาง Opticland จะมาอธิบาย “วิธีใช้อย่างถูกต้อง” พร้อมเทคนิคการปรับตัวในแต่ละโซนการมองเห็น

การมองระยะไกล (Distance Zone)

ทำไมตำแหน่งของแว่นจึงสำคัญ?

ควรสวมแว่นในตำแหน่งที่ถูกต้อง ไม่ชิดหน้าเกินไป ไม่ใส่ให้แว่นตกลงต่ำเกินไป เพราะตำแหน่งในเลนส์โปรเกรสซีฟมีผลต่อความคมชัดโดยตรง หากใส่ผิดตำแหน่งอาจทำให้ภาพเบลอ หรือมองเห็นภาพบิดเบือนได้มากกว่า

สำหรับผู้เคยใส่แว่นตามาก่อน

ผู้ที่มีค่าสายตาสั้นหรือยาวระดับปานกลางถึงสูงมักคุ้นชินกับการหันศีรษะตามวัตถุ อยู่แล้ว การใช้เลนส์โปรเกรสซีฟก็เช่นกัน เพื่อเห็นภาพคมชัดที่สุด ควรหันหน้าไปตามตำแหน่งวัตถุ ไม่ใช้การเหลือบตา

เพราะเลนส์โปรเกรสซีฟมีการไล่ค่าสายตาจากบนลงล่าง ทำให้บริเวณข้างเลนส์เกิดภาพบิดเบือน (distortion) การเหลือบตามองด้านข้างจึงทำให้ภาพไม่คมเท่าการมองตรง ยิ่งหากเป็นผู้ใช้ Progressive lens ใหม่ ๆ ก็ยิ่งต้องฝึกให้ชินกับการหันศีรษะตามทิศทางที่ต้องการมอง

สำหรับผู้ไม่เคยใส่แว่นมาก่อน

กลุ่มคนสายตาปกติ (Plano) หรือมีค่าสายตาเล็กน้อย มักใช้ “การเหลือบตา” มากกว่าการหันศีรษะ ดังนั้นเมื่อเริ่มใช้เลนส์โปรเกรสซีฟจึงต้องปรับพฤติกรรม โดยเปลี่ยนมา “หันศีรษะ” ตามวัตถุ และเหลือบตาเพียงเล็กน้อย พร้อมทั้งหลีกเลี่ยงการหันศีรษะเร็วเกินไปเพื่อลดอาการวูบไหว

การมองระยะกลางและระยะใกล้ (Reading & Intermediate Zone)

การมองมือถือ หนังสือ โน้ตบุ๊ก และแท็บเล็ต

แนะนำให้ ใช้ปลายจมูกชี้ไปยังวัตถุ แล้วเหลือบตาลงเล็กน้อยเพื่อมองผ่านโซนล่างของเลนส์ (โซนอ่านหนังสือ) หากยังไม่ชัดให้ค่อย ๆ ปรับศีรษะขึ้น-ลงตามระยะจริงของวัตถุ โดยเฉพาะถ้าอยู่ไกลหรือใกล้กว่า 40 ซม. สำหรับผู้ที่ใช้ Progressive lens ในการอ่าน จะสังเกตได้ว่าการปรับองศาใบหน้าเพียงเล็กน้อยช่วยให้โฟกัสง่ายขึ้นมาก

การมองจอคอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะ

• ระยะประมาณ 40-50 เซนติเมตร: ให้ใช้ปลายจมูกชี้ไปยังจุดที่ต้องการมอง และเชิดหน้าขึ้นเล็กน้อยเพื่อให้มองผ่านโซนกลาง ซึ่งเป็นโซนที่ให้ภาพชัดที่สุดในการใช้งานคอมพิวเตอร์
• ระยะ 60-80 เซนติเมตร: หากค่าสายตายาวตามอายุไม่มาก (ต่ำกว่า +1.50) สามารถมองตรงและเงยหน้าเล็กน้อยได้ แต่ถ้ามีค่าสายตายาวมากกว่า +1.50 อาจต้องเงยหน้าเพิ่มขึ้น หรือเลือกใช้เลนส์เฉพาะทางสำหรับคอมพิวเตอร์เพื่อลดการเงยคอนาน ๆ ป้องกันอาการ Computer Vision Syndrome

การจัดวางหน้าจอให้มองสบายขึ้น

เพื่อความสบายตามากขึ้น แนะนำให้ปรับ ตามนี้

• ระดับหน้าจอให้อยู่ระดับสายตาหรือต่ำกว่า 5-10 ซม.
• เอนหน้าจอประมาณ 15-20 องศา ช่วยให้สายตามองผ่านโซนกลางของเลนส์ได้พอดี ลดอาการเมื่อยคอจากการเชิดหน้า

การเดิน ขึ้น-ลงบันได และการมองพื้น

เทคนิคป้องกันภาพบิดเบือนเวลามองพื้น

เวลามองพื้น ถนน หรือขึ้น-ลงบันได ควรก้มศีรษะมากกว่าปกติเล็กน้อย เพื่อให้มองผ่านโซนระยะไกล หากใช้การเหลือบตาลง จะมองผ่านโซนอ่านหนังสือซึ่งทำให้พื้น “ผิดรูป” เช่น ดูนูน เป็นคลื่น หรือเหมือนเป็นหลุมได้

สรุปการปรับตัวให้คุ้นกับแว่นโปรเกรสซีฟ

การปรับตัวกับเลนส์โปรเกรสซีฟอาจใช้เวลาเล็กน้อย แต่ถ้าเข้าใจโซนแต่ละส่วน และเปลี่ยนจากการเหลือบตามาเป็นการหันศีรษะตามวัตถุจะช่วยให้ใช้งานได้อย่างสบายขึ้นมาก โดยเฉพาะผู้ที่ใช้ Progressive lens เป็นครั้งแรกจะรู้สึกดีขึ้นอย่างชัดเจนหลังผ่านช่วงสั้น ๆ ของการเรียนรู้

หากเลือกเลนส์รุ่นที่เหมาะกับค่าสายตา กรอบแว่น และเลือกเลนส์ระดับสูงที่ช่วยลดภาพบิดเบือนและทำให้การไล่ค่าสายตาสมูทมากขึ้น ก็จะยิ่งช่วยให้ปรับตัวได้เร็ว สบายตา และใช้งานได้คมชัดในทุกระยะ

ยลธิดา ลีลา
นักทัศนมาตร ทม. 503/2567